Chua quyện với ngọt, béo hòa cùng mặn lẫn với hương thơm rau trái. Món gỏi khế dân dã quẩn quanh trong ký ức của bao người, gợi nhớ thời khốn khó xa xăm.

Thuở trước, những cây khế tỏa bóng mát trong vườn nhà cho trẻ thơ tụ tập đùa vui. Chùm quả lủng lẳng trên cành "hút" ánh mắt long lanh thơ trẻ. Cả bọn chia nhau giã muối ớt, tìm cây khều và hứng những quả khế chua rời cành. Món quà quê dân dã đong đầy ký ức thơ ngây.

Khế chua dùng để chế biến nhiều món: nấu canh, kho hay um với cá, trộn rau sống, trộn với cá khô, mực khô nướng. Nhiều người dân quê tôi thuở trước còn dùng khế để chế biến món "gỏi nhà nghèo" với phương pháp giản đơn. Khế chua rửa sạch rồi dùng dao gọt bỏ cạnh và xắt lát mỏng. Dạo quanh vườn nhà hái mớ rau thơm rồi rửa sạch, để ráo nước. Bắc chảo lên bếp rang đậu phộng đã lột vỏ rồi đổ ra rổ nhựa.

Khi đậu phộng nguội, chà bỏ lớp vỏ lụa rồi giã giập. Tiếp đến, pha mắm với đường cùng ớt và tỏi xắt nhỏ. Dùng tay vắt khế ráo nước, cho vào thau nhựa rồi trộn đều với nước mắm, thêm rau thơm và đậu phộng rang giã giập là đã có món gỏi phảng phất hương vị làng quê.

Vị chua của khế quyện với vị ngọt của đường hòa cùng ớt cay lẫn mắm mặn, béo giòn từ đậu phộng lưu mãi nơi đầu lưỡi. Món gỏi đánh thức khứu giác với hương thơm của rau tươi non từ vườn nhà. Bữa cơm gia đình thêm ấm cúng. Cơm gạo trắng ngần vừa gặt từ đồng quê dẻo thơm hơn thường ngày. Con trẻ xuýt xoa vì ớt cay nhưng vẫn gắp gỏi khế cho vào chén rồi ăn ngon lành.

Đĩa gỏi khế dân dã cùng chai rượu quê hiện diện trong cuộc chuyện trò của những người nông phu sau ngày lao động vất vả. Nhấp ly rượu rồi gắp gỏi khế chậm rãi thưởng thức, thêm bánh tráng nướng giòn tan trong miệng, sảng khoái vô cùng. Vị chua của khế làm vơi đi cay nồng của rượu, bao nhọc nhằn theo gió bay xa.

ST.