Ai là người Quảng đã từng xa quê, chắc đều không "cầm" được lòng khi gặp những rế cá nục hấp được bày bán nơi "đất khách". Đó là những con cá nục được đưa vào lò hấp ngay khi tàu đánh bắt vừa cập bến, nên dù được đưa đi muôn nơi, vẫn giữ được vẹn nguyên vị nồng nàn, mặn mòi của biển quê mình.

Cá nục hấp ăn kèm bánh tráng, rau muống hay cá nục kho, chiên, nấu canh là món ăn dân dã, mang đậm hương vị quê nhà của người Quảng quê tôi. Thế nên, khi xa quê, nhiều người vẫn thường tìm đến các quán ăn xứ Quảng để thưởng thức món ăn giản dị, nhưng thơm ngon này, hoặc bình dân hơn, là tự ra chợ tìm mua những rế cá nục hấp xứ Quảng, để về nhà tự chế biến.

Đó là những con cá nục còn tươi vừa cập bến đã được chủ các lò hấp cá ở Quảng Ngãi sơ chế, đưa ngay vào lò hấp để giữ trọn vẹn độ tươi ngon. Cá hấp với nước muối thật mặn, rồi phơi nắng từ 5 – 6 tiếng đồng hồ, nên vẫn giữ được vị béo của cá nục và có thể bảo quản được lâu. Cũng nhờ cách sơ chế cá nục truyền thống, độc đáo này, mà người Quảng xa quê dù không được tận tay chạm vào những con cá nục tươi ngon, nhưng vẫn có thể thưởng thức vẹn nguyên hương vị của loài cá dân dã, quen thuộc của quê hương mình.

Cá nục hấp mua về, có thể chế biến thành rất nhiều món ngon. Nhưng thú vị nhất, có thể kể đến là món cá nục chiên, ăn kèm mắm ớt tỏi. Vì cá đã hấp chín lại được phơi sơ ngoài nắng, nên chỉ cần thả vào dầu sôi dăm phút là đã vàng đều hai mặt và không bị nát hay dính chảo như khi chiên cá tươi. Cá chiên nóng hổi, ăn kèm với nước mắm ớt tỏi thật cay, hao cơm không gì bằng. Ăn kèm với cơm, còn có thể mang cá nục hấp đi kho mặn, hoặc kho rục với cà chua. Nấu theo cách này, ngoài cá kho, còn có thêm mớ nước sốt beo béo, đậm đà ăn với cơm cháy hay cơm nguội cũng đều thơm ngon đến nức lòng.

Kỳ công hơn, có thể chuẩn bị ít than hồng, rồi nướng cá nục ăn kèm rau sống, bánh tráng. Món cá nục nướng này mặn mòi, dai hơn và không ngọt bằng món cá nục tươi, nướng trên than hồng ở quê. Nhưng bấy nhiêu thôi cũng đủ để những người xa quê, vừa ăn, vừa xuýt xoa. Đã từng có một người Quảng xa quê, đang sinh sống và làm rẫy ở Tây Nguyên tâm sự với tôi rằng: "Thú vị nhất là những buổi chiều lành lạnh ở Tây Nguyên, mấy anh em Quảng Ngãi ngồi lai rai bên ly rượu cùng dăm con cá nục nướng chấm mắm. Bấy nhiêu thôi mà cảm giác y như đang được ngồi ở quê nhà".

Lắng nghe lời tâm sự của một người Quảng ly hương, mới cảm nhận hết hồn quê, vị quê dân dã ẩn chứa trong một món ăn tưởng chừng như rất đỗi bình thường.

ST.