Biết tôi trở về từ Lebanon, cô tiếp viên người Lebanon của một hãng hàng không Trung Đông hỏi vui: "Những ngày ở vùng đất lịch sử, bạn đã thử qua món gì?". Tôi vui vẻ đáp lại: manakish, bánh mì của người Lebanon, mà nhiều người gọi vui là "pizza kiểu Lebanon". Đây là một trong những món ăn đặc sắc không thể bỏ qua khi đến thăm đất nước nhuốm màu huyền thoại này.

Xưa kia, do ảnh hưởng văn hóa người Macedonia nằm bên kia Địa Trung Hải, người Lebanon tôn vinh hạt ngũ cốc là loại cây lương thực chính đồng thời xem tỏi, trái ô liu và dầu ô liu là ba loại gia vị chính. Khi người La Mã đặt chân đến đây, khoai tây đã được thay thế cho hạt ngũ cốc.

Phát hiện ra những loài thảo dược thuộc chi xạ hương sinh trưởng trên vùng đất Địa Trung Hải, những người La Mã khuyến cáo người bản địa sử dụng thảo dược quý hiếm ấy vào ẩm thực như một loại gia vị và cũng là vị thuốc hay để trừ nhiều loại bệnh.

Đến khi những người Ba Tư xâm nhập, người Lebanon lại yêu quý chiếc bánh mì truyền thống Roti và xem nó như là món quốc hồn quốc túy không thể tách rời trong bữa ăn hằng ngày. Trên vó ngựa chinh yên mở rộng bờ cõi của mình, đế chế Ottoman mang đến vùng đất Lebanon nhiều món ăn mới nhưng người Lebanon vẫn yêu thích món bánh manakish, một sản phẩm "phái sinh" giữa bánh mì roti và kebab.

Manakish đúng nghĩa là những chiếc bánh mì roti màu vàng, trên mặt bánh người ta thường đặt thêm phô mai sợi tan chảy khi nướng, thịt cừu kebab thái nhỏ hạt lựu, ớt chuông đỏ, yoghurt đặc biệt của người Kish, rau chân vịt (spinach) và cà tím nướng. Manakish được cuộn chặt, tròn và gói giấy ăn như chiếc bánh mì.

Tôi nhớ mãi chiếc bánh mì manakish mà vợ chồng ông chủ nhà nghỉ đãi tôi, vị rất ngon và đậm đà. Khi hỏi thành phần nguyên liệu mới biết đó là "dàn hòa ca" quy tụ những nguyên liệu ngon nhất từ các quốc gia lân cận. Họ chọn nguyên liệu thịt bò từ Pháp được nướng theo công thức kebak của người Thổ có phết dầu ô liu của người Hy Lạp, kèm theo chút phô mai của người Ý, yoghurt của người Kish, cà tím nướng của người Do Thái và gói gọn trong chiếc bánh roti màu trắng của người Ba Tư.

Vợ chồng ông chủ trẻ gật gù hài lòng khi biết tôi hay mua món manakish ở con phố nhỏ gần cảng Beirut nằm đối diện nhà nghỉ Al Nazih Pension. Đó là một quán ăn nhỏ, giá cả bình dân để phục vụ "pizza" cho những người đi hợp tác lao động xây dựng các công trình mới ở Beirut. Không chỉ có những chiếc bánh manakish hương vị thơm ngon mà nơi quán nhỏ ấy tôi còn tìm thấy sự ấm áp tình người trong những ngày mùa Đông lang thang trên đất khách.

ST.